ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และ เครื่องดื่มเสริมอาหาร
ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร คือ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้รับประทานโดยตรงนอกเหนือไปจากการรับประทานอาหารหลักตามปกติ
ซึ่งอาจอยู่ในรูปของเม็ด เกล็ด ผง แคปซูล ของเหลว หรือรูปแบบอื่น ๆ โดยมีจุดมุ่งหมายสำหรับผู้ที่มีสุขภาพปกติแต่ไม่สามารถรับประทานอาหารหลักได้ครบ ไม่ใช่สำหรับผู้ป่วย มีทั้งชนิดที่เป็นสารสังเคราะห์และชนิดที่เป็นสารสกัดจากธรรมชาติ ตัวอย่างเช่น วิตามินซี วิตามินบีรวม หรือแคลเซียมอัดเม็ดที่เรานิยมซื้อมารับประทานเพื่อหวังผลทางด้านสุขภาพ
เครื่องดื่มเสริมอาหาร (Functional Drinks) คือ ผลิตภัณฑ์กลุ่มเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ ที่มีการเติมสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเพิ่มเติมเข้าไปจากการกินดื่มในแต่ละวัน
เพื่อที่จะลดความเสี่ยง หรือป้องกัน หรือชะลอ การเกิดโรคต่าง ๆ ให้ดียิ่งขึ้น หรือเรียกง่ายๆ ว่า เครื่องดื่มเสริมอาหารนั่นเอง
ปัจจุบัน Functional Drinks ในประเทศไทย แบ่งออกดังนี้
- Sport Drink เป็นเครื่องดื่มประเภทเกลือแร่ ช่วยชดเชยเกลือแร่ที่ร่างกายเสียไป
- Energy Drink เป็นเครื่องดื่มที่ผสมสารอาหาร วิตามิน และกรดอะมิโน ช่วยเสริมสร้างสมรรถภาพร่างกาย
- Enriched Drink เป็นเครื่องดื่มที่ผสมสารอาหาร วิตามิน และอื่น ๆ ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เพื่อช่วยเสริมด้านสุขภาพ ต่อต้านอนุมูลอิสระ และเผาผลาญไขมัน เป็นต้น
- Herbal Drink เป็นเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมที่ใช้สมุนไพรเป็นหลัก ช่วยรักษา และป้องกันโรคต่าง ๆ
- Beauty Drink เป็นเครื่องดื่มที่ผสมสารอาหาร เพื่อเสริมด้านความสวยงาม และสุขภาพสำหรับผู้หญิงโดยเฉพาะ
นอกจากนี้ยังมี Functional Drinks ที่เป็นหมวดหมู่ย่อย ๆ อีกเช่น
- Functional Drinks ที่ช่วยด้านบำรุงสมอง เพิ่มความจำ
- Functional Drinks ที่ช่วยด้านช่วยให้หลับพักผ่อนสบาย หลับง่าย
- Functional Drinks ที่ช่วยด้านสร้างความสมดุลให้ร่างกาย ให้ร่างกายมีชีวิตชีวา
การรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารให้ได้ผลดีที่สุด
- ควรเลือกรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารให้ถูกชนิดและเหมาะสมกับผู้รับประทาน ทั้งทางด้านอายุ สภาพร่างกายและการดำเนินชีวิต
- ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารไม่สามารถทดแทนอาหารหลักได้ ผู้รับประทานจะต้องรับประทานอาหารหลักให้ครบทั้ง 5 หมู่ด้วย
- ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจัดเป็นอาหารในกลุ่มที่มีวัตถุประสงค์พิเศษ ที่มุ่งหมายให้สารบางอย่างเท่านั้น ซึ่งอาจมีอันตรายกับผู้รับประทานบางท่าน จึงควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนรับประทานเพื่อความปลอดภัย
การเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร
ก่อนตัดสินใจเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ควรพิจารณารายละเอียดดังนี้
- จำเป็นต้องรับประทานหรือไม่ หากสามารถรับประทานอาหารหลักได้ครบ 5 หมู่อย่างเพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ มีร่างกายแข็งแรง ก็ไม่จำเป็นต้องซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมารับประทานแต่อย่างใด เพราะนอกจากจะเป็นการฟุ่มเฟือยโดยใช่เหตุ อาจทำให้เราได้รับสารนั้นในปริมาณที่มากเกินกว่าที่ร่างกายต้องการได้
- ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมิใช่ยารักษาโรค การรับประทานเพื่อหวังผลในการรักษาโรคใดโรคหนึ่งนั้นย่อมเป็นไปไม่ได้ ผู้รับประทานต้องศึกษาหาข้อมูลก่อนตัดสินใจ สามารถสอบถามมายัง สายด่วน อย.1556 หรือปรึกษาแพทย์และเภสัชกรก่อน
- ความปลอดภัยเป็นสิ่งสำคัญ แม้ว่าผลิตภัณฑ์เสริมอาหารส่วนใหญ่สกัดมาจากธรรมชาติ แต่ก็อาจทำให้เกิดการแพ้หรือมีผลข้างเคียงได้ จึงควรระวังหากเคยแพ้อาหารหรือสารบางอย่างมาก่อน ต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งว่าแพ้ยาหรืออาหารชนิดใดบ้าง
- ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมักมีราคาแพง ผู้รับประทานควรคำนึงถึงประโยชน์และความปลอดภัยที่จะได้รับว่าคุ้มกับเงินที่จ่ายหรือไม่ เพราะเราสามารถรับสารอาหารได้จากอาหารหลักประจำวัน โดยการรับประทานให้ครบทุกหมู่
- ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่เลือกซื้อ ต้องได้รับอนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแล้วเท่านั้น เพื่อรับรองความปลอดภัยและคุณภาพของผลิตภัณฑ์ ดังนั้นจึงควรเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่มีการแสดงเลขทะเบียนอย.ชัดเจน และแสดงฉลากอย่างถูกต้องครบถ้วน
โดยสรุปแล้ว ควรใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเท่าที่จำเป็น ให้เหมาะสมกับสภาวะร่างกายในขณะนั้น เพราะผลิตภัณฑ์บางตัวก็อาจเป็นอันตราย หรือไม่มีคุณค่าเพียงพอ บางชนิดอาจออกฤทธิ์ต้านหรือเสริมยาที่ใช้อยู่ อาจมีผลข้างเคียงต่อร่างกายได้ ดังนั้น การรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ควรศึกษาข้อมูลให้เพียงพอ หรือปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนทุกครั้ง
เรียบเรียงและอ้างอิงจาก :
- ส่วนหนึ่งจากหัวข้องานวิจัยเรื่อง “ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือกดื่ม Functional drinks ด้านบำรุงสมองของผู้บริโภคในเขตกรุงเทพฯ”, www.tu.ac.th
- ส่วนหนึ่งจากบทความเรื่อง “ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร VS อาหารเสริม ต่างกันอย่างไร มีหลักและวิธีในการเลือกซื้ออย่างไร”, www.4life-network.com
